Jankiel Wiernik urodził się w 1889 roku w Białej Podlaskiej. Z zawodu był cieślą. Przed wojną pracował jako administrator domu należącego do Stefana Krzywoszewskiego – literata oraz dyrektora Teatrów Miejskich i Teatru Narodowego w Warszawie. 23 sierpnia 1942 roku, podczas akcji likwidacyjnej getta warszawskiego Wiernik został wysłany do Treblinki. Po przybyciu Wiernik został wybrany do pracy – początkowo przy transporcie zwłok z komór gazowych do masowych grobów, następnie (ze względu na swoje kwalifikacje jako cieśla) przy budowie baraków, budynku straży i bramy wejściowej. Zadowalające efekty jego pracy zapewniały mu pewne względy u niektórych ss-mannów oraz swobodę poruszania po całym obozie. Wiernik był świadkiem śmierci setek tysięcy ludzi, którzy przybywali do Obozu Zagłady, poznał cały mechanizm działania tego miejsca.
Możliwość swobodnego przemieszczania się po obozie była cennym atutem. Jankiel Wiernik został szybko członkiem obozowej konspiracji, której celem było wywołanie powstania i ucieczka przebywających w Obozie Zagłady więźniów. 2 sierpnia 1943 roku w Treblince wybuchł bunt. Wiernik uciekł podczas buntu 2 sierpnia 1943 roku, zabiwszy siekierą strażnika i ukrywając się w pociągu towarowym, dostał się do Warszawy. Tam zaopiekowała się nim rodzina Krzywoszewskich, jego przedwojennych pracodawców, i zaopatrzyła w fałszywą kenkartę. O istnieniu naocznego świadka zagłady w Treblince dowiedzieli się członkowie Żegoty i ŻOB, którzy namówili Wiernika do spisania
zapamiętanych faktów. Dokument ten wydano na początku 1944 roku jako Rok w Treblince.
Wiernik ukrywał się w Warszawie do wybuchu powstania warszawskiego pod nazwiskiem Jana Smarzyńskiego[1]. Brał udział w powstaniu jako członek Armii Ludowej. W 1949 roku wyemigrował z Polski do Szwecji, by ostatecznie osiąść na stałe w Izraelu.
Po wojnie, jako świadek zeznawał w procesie w 1947 roku przeciwko Ludwigowi Fischerowi – gubernatorowi dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa, a w 1961 roku był świadkiem oskarżenia przeciwko Adolfowi Eichmannowi.
(opracowano na podstawie: Wikipedia, www.muzeumtreblinka.eu)